Шырав: аслинчен кĕçĕнни - Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

Шыракан сăмаха çырăр

Шырав вырăнĕ:

Чăваш сăмахĕсен кĕнеки

(асλиын’ζ'эн’ к э̆з’э̆н’н’и), minor maiore; hoc nomine in sacrificiis ii deorum appellantur, quorum propria nomina ignota sunt, меньше старшего; так называют при жертвопринотениях тех из богов, имена которых неизвестны. И. Карм. Унтан юсмансене тытăнаççĕ. 10 юсман уйăрса илеççĕ те, вĕсене вара «турă тавраш» тесе, «аслинчен кĕçĕнни, аслинчен кĕçĕнни», тесе, пур юсман çине те йăва хурса, чӳклесе пĕтереççĕ. Унтан çĕр çине анаççĕ. Тата 10 юсман уйăрса илеççĕ, вĕсене вара «çуртри аслă киремет», тесе, 3 юсманĕ çине çухурса, «аслинчен кĕçĕнни», тесе, чӳклеççĕ. Ытти юсманĕсене те çапла: «аслинчен кĕçенни», тесе, чӳклеççĕ, вĕсенĕн ячĕсем çук... Вара малтан хăш-пĕр пашалăва хурса: «хаяр амăш», тесе, чӳклеççĕ. 22-мĕш юсманне, йăва хурса: «хаяр, çырлах!» тесе, чӳклеççĕ. Тата 4 юсманне: «хаяр таврашĕ, аслинчен кĕçĕнни», тесе, чӳклеççĕ.... Ку чӳксем ĕлĕк чăвашсем кивĕрен (кивэ̆раэн’) куçса килнĕренпех пур, çавăнпа: «çуртри аслă киремет», тесе, чӳклеççĕ. Юсманĕсене мĕне чӳклессин те ячĕсем пулнă та, анчах вĕçене никам та кунта пĕлекен çук, çавăнпа вĕсене «аслинчен кĕçĕнни» тесе чӳклеççĕ. Перевод этих отрывков следующий: «Потом принимаются за юсманы.. Отделяют десять юсманов и приносят их в жертву менее важным божествам, состоящим при главном боге (Мăн турă) и называемым «меньшими, чем главный», кладя на каждый юсман особые колобки (в Якейк. Йăва — колобки, преимущественно испеченные из ячменной муки и имеющие форму или лесного ореха, или крошечной чашечка, или шапочки с полями, или совочка и т. д. Тесто для них месится на скоромном масле или молоке. Едят в большие праздники, особенно на Рождестве). На этом оканчивается жертвоприношение небесным божествам. Потом переходят к земным. Отделяют еще десять юсманов, кладут на три из них масла и совершают жертвоприношение «главной киремети отчизны», а остальные юсманы приносят в жертву тем (киреметям), которые ниже ее по значению. Имен у них нет.... Потом кладут оставленную заранее кашу и оставшуюся лепешку, и совершают моление «Матери Зла». Двадцать второй юсман с колобками приносится (самому Злу), при чем говорят: «Зло, помилуй!» После этого совершается моление четырьмя юсманами младшим духам, состоящим при «Зле».... Эти жертвоприношения существуют изстари, с тех пор, как чуваши переселились сюда со своей родины (по преданию, из Казан. губ.), поэтому они и приносят жертвы «главной киремети отчизны (т. е. прежней родины). Были имена и у тех божеств, которым должно совершать жертвоприношения юсманами, но только (они забыты, и) их никто здесь не знает. По этой причине им и дают при молениях общее название «меньший главного». Из того же селения мне был доставлен список божеств, призываемых при совершении обряда «ĕретлĕ пăт-юсман», в числе которых упоминаются: тĕпри аслă кĕлĕ, çуртри аслинчен кĕçĕнни, икĕ аслинчен кĕçĕнни, виç аслинчен кĕçĕнни, тăватă аслинчен кĕçĕнни, пилĕк аслинчен кĕçĕнни, улт аслинчен кĕçĕнни, çичĕ аслинчен кĕçĕнни, т. е. коренная («тĕпри» я считаю равнозначущим «çуртри», т. е. находящаяся на первоначальной родине; см. выше), главная киреметь, следующая за нею постаршинстру (значению), третья по старшинству, четвертая по старшинству, шестая по старшинству, седьмая по старшинству, восьмая, по старшинству («та, которая меньше семи старших»).

Çавăн пекех пăхăр:

аслатте порнески аслаттей аслатти аслашшĕ « аслинчен кĕçĕнни » асной Асной çырми аспати аспати ту аспект

аслинчен кĕçĕнни
Сăмаха тĕплĕ ăнлантарман
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Yoomoney: 41001106956150